Opowiedz o tym, co robisz: self-prezentacja i networking

Największą zaletą robienia doktoratu jest dla mnie to, że daje świetną możliwość dalszego rozwoju. I to nie tylko w zakresie branżowym, zawodowym, ale też szerzej.

W taki sposób w czerwcu wylądowałam na dwudniowych warsztatach, które tym razem kręciły się wokół self-prezentacji i networkingu. Zapraszam na krótkie streszczenie notatek, które spisałam przez te dwa dni.

Pitch i profiling

Tzw. elevator pitch, czyli przedstawienie jakiejś idei w niecałą minutę (czas, jaki jedzie się z kimś windą), dotychczas kojarzyła mi się tylko ze startupami. Ale pytanie jest dobre – jak często zdarza się Wam być pytanym na konferencjach i innych spotkaniach po prostu o to, czym się zajmujecie?

Zdarzało się, prawda?

A kto z Was ma na to pytanie przygotowany zestaw odpowiedzi, które trafią do pytającego, będą zrozumiałe, no i nie będą 10-minutowym miniwykładem, który raczej nie zrobi dobrego wrażenia?

To właśnie tzw. pitch, czyli przedstawienie siebie i prezentacja swojej pracy, tym razem w kontekście doktoratu.

Nie trzeba wpasowywać się w sztywne ramy czasowe, dwie minuty sprawdzą się równie dobrze jak pół, o ile będą ciekawe, no i nikt z tego czasu nie będzie nas rozliczał. Ważne jednak, żeby trzymać się kilku zasad:

• target group: inaczej o swoich badaniach opowiesz koledze z tej samej wąskiej branży, inaczej profesorowi, przedstawicielowi firmy, a jeszcze inaczej osobie, która jest z zupełnie innej bajki, albo babci. I dla każdego z tych przypadków warto przygotować sobie krótką odpowiedź na pytanie, czym tak właściwie się zajmujesz.

• tell your research story: odpowiadając, opowiedz jaki problem starasz się rozwiązać i dlaczego jest on ważny – generalnie innych nie interesują Twoje metody czy sposób wykonywania badań, a raczej to, dlaczego i po co robisz to, co robisz.

• make a good use of the opener (tym razem nie chodzi o festiwal, a o początek Twojej odpowiedzi):

  • Imię i nazwisko wcale nie muszą być na początku. Nieźle, nie? Mnie zaskoczyło, jakoś tak inżyniersko mam za bardzo poukładane niektóre klocki w głowie ;) (uwaga tylko, żeby nie zabrzmieć jak „I’m Bond. James Bond.” na końcu opowieści o doktoracie! ;) )

  • Początek ma być ciekawy, ma wciągnąć ludzi, może być pytaniem albo zaprzeczeniem jakiegoś powszechnego stereotypu. To od niego w sporej mierze zależy czy zostaniesz innym w pamięci.

Umiejętność opowiedzenia innym o sobie, takiego zwyczajnego, po prostu, bez bufoniarstwa i bez zbytniej skromności, nie jest bez znaczenia, a nie każdy rodzi się erudytą… Mi zdecydowanie przydało się pozastanawianie się nad tym tak na spokojnie.

Po co? No właśnie, tutaj pojawia się drugi punkt warsztatów:

Networking

Do czego taka prezentacja, jak opisana powyżej, może się przydać? Jasne, że do poznawania nowych ludzi i nawiązywania kontaktów.

Hasło networking generalnie wciąż często ma szereg negatywnych skojarzeń – sztuczne rozmowy, traktowanie ludzi przedmiotowo, chęć „sprzedania się” itp itd. O dziwo w Niemczech te stereotypy nadal są całkiem mocne.

W DE doktorat różni się trochę od tych w Polsce, zwłaszcza w postrzeganiu przez innych – tutaj nie ma czegoś takiego jak „studia doktoranckie”, jest się po prostu zatrudnianym jako research assistant. Znacznie częściej wiąże się on z współpracą z przemysłem, zwłaszcza w inżynierii i naukach ścisłych, daje też sporo samodzielności. No i okazji do poznawania ludzi.

O co więc chodzi tak naprawdę w networkingu, zwłaszcza w kontekście mniej biznesowym, a bardziej akademickim?

Generalnie, tworzenie sieci swoich kontaktów jest dzisiaj oczywiste. Mamy wizytówki, profile na wszelkich Linkedinach i ResearchGate’ach i całą masę znajomych.

Ale: Making contacts is not networking.

Nie chodzi o to, żeby wymienić się wizytówkami czy przedstawić się i porozmawiać minutę na konferencji.

Keith Ferrazzi, jeden ze znanych networkerów, określa to zdaniem: those who are best at it, don’t network, they make friends.

I to jest celem – nawiązywanie relacji: długotrwałych, a nie jednorazowych, obustronnych, polegających na dzieleniu się i dawaniu, raczej niż na oczekiwaniu korzyści dla siebie.

Brzmi zupełnie oczywisto, nie?

A skoro relacje mają być długotrwałe, trzeba o nie dbać. Też jasne, prawda? Tylko kto naprawdę po zebraniu tych wszystkich wizytówek faktycznie odzywa się raz na jakiś czas do osób, z którymi spędził jedną czy dwie przerwy na lunch na jakiejś konferencji?

No właśnie. Networking needs routine. Ciężko pomyśleć o rutynie w czymś, co zawsze kojarzyło mi się raczej z miękkimi umiejętnościami i wyzwaniem chwili. A jednak.

Ta rutyna to przejrzenie raz na kilka miesięcy swojego zbioru wizytówek czy kontaktów w serwisach internetowych i zastanowienie się, do kogo dawno się nie odzywaliśmy, albo czy nie mamy ostatnio jakichś informacji, które komuś z naszych znajomych mogłyby się zdecydowanie przydać. Warto się podzielić.

Przy takim regularnym przeglądzie kontaktów jesteśmy cały czas na bieżąco, i nie zdarzają się nam osoby, które gdzieś poznaliśmy, a o których być może całkiem zapomnieliśmy. Do takiego przeglądu przydatne jest też narzędzie nazywane Network Map – o tym niedługo w osobnym wpisie.